Artikel - 7 oktober 2019

‘Importheffing is juridisch erg wankel’

Importbelasting niet in lijn met Europees recht

De importheffing die het kabinet wil invoeren, is in strijd met Europese regelgeving. Dat concludeert afvalrecht-expert Ron Laan. Een puur door CO₂-reductie gedreven nationale heffing belemmert het vrije verkeer van afvalstromen volgens de EVOA-verordening. De ervaring leert, aldus Laan, dat dergelijke maatregelen uiteindelijk bij het Europese Hof van Justitie sneuvelen.

Op de beoogde belastingmaatregel van het kabinet op de import van buitenlands afval valt juridisch gezien wel het nodige af te dingen. Zo concludeert bestuurs- en milieujurist Ron Laan van advocatenkantoor Van Diepen Van der Kroef na een eerste analyse. Laan is gespecialiseerd in Europees en nationaal afvalstoffenrecht en milieustrafrecht. “De importbelasting is puur bedoeld om op korte termijn extra CO₂-uitstoot terug te dringen. Bij het opstellen van de belastingmaatregel heeft het kabinet geen oog gehad voor het feit dat het hier om grensoverschrijdend verkeer van afval gaat, waarop de EVOA-verordening rechtstreeks van toepassing is.” De EVOA, stelt Laan, neemt als strikt uitgangspunt dat afvalstoffen voor nuttige toepassing vrij binnen de EU kunnen bewegen. De hoogwaardige afvalenergiecentrales (AEC’s) in Nederland voldoen aan deze definitie. “In- en uitvoerrechten of heffingen tussen lidstaten zijn verboden. Een importheffing is dus niet in overeenstemming met de EVOA”, benadrukt Laan. “EU-landen mogen alleen invoerbeperkingen opleggen als de openbare orde en veiligheid of de volksgezondheid concreet in het geding zijn. Het met de importheffing beoogde doel van CO₂-reductie valt daar niet onder. De importheffing frustreert de systematiek achter de EVOA.” Opmerkelijk, aldus Laan, is dat de Raad van State, die standaard de wetsvoorstellen van de regering toetst, bij de beoordeling van de importbelasting niet naar deze Europese context heeft gekeken. “Dat maakt de importbelasting juridisch erg wankel.”

Ron Laan (milieujurist):

“Een importheffing is niet in overeenstemming met de EVOA.”

De Raad van State heeft bij de beoordeling van de importbelasting niet naar Europese context gekeken

Fouten van eerdere kabinetten

Als ervaren jurist constateert Laan dat de geschiedenis zich herhaalt. “Het kabinet heeft niet geleerd van de fouten van eerdere kabinetten. In het verleden heeft de Nederlandse overheid politiek-bestuurlijke maatregelen getroffen, waarbij uitsluitend naar de situatie in eigen land werd gekeken zonder dat er werd getoetst of deze maatregelen volgens het Europees recht wel mogelijk waren. Het resultaat was dat al deze puur nationale beleidsinstrumenten het voor het Europese Hof van Justitie uiteindelijk niet hebben gered”, zegt Laan, die al op veel dossiers tegen dit soort overheidsbesluiten heeft geprocedeerd. Tal van vergelijkbare overheidsmaatregelen, zoals exportverboden, werden met succes aangevochten. “De EVOA-verordening is beslissend op dat vlak en laat geen ruimte voor eigen interpretaties van landen. Ook Nederland moet zich aan deze regels houden. Het eindoordeel is aan de rechter, maar de juridische status van de importbelasting is zeer aanvechtbaar.”

“De importbelasting gaat rechtstreeks in tegen het Nederlandse en Europese afvalbeleid.”

Nederland en Europees Afvalbeleid

Saillant, betoogt Laan, is dat de importbelasting rechtstreeks ingaat tegen het Nederlandse en Europese afvalbeleid. De afgelopen jaren is er in het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP) juist een goede basis gelegd voor de import van afval. Het doel was de beschikbare restcapaciteit van de Nederlandse afvalenergiecentrales in te zetten voor het verbranden van restafval uit het buitenland, omdat in veel Europese landen storten of verbranden zonder energieterugwinning nog de standaard is. Ook de Europese Kaderrichtlijn Afvalstoffen (KRA) hanteert het uitgangspunt van een goed geïntegreerd netwerk van hoogstaande afvalverwijderingsinstallaties om het storten van brandbaar afval tegen te gaan. “Met een importbelasting op buitenlands afval maakt het kabinet nu een terugtrekkende beweging. Daarmee haalt het kabinet het vigerende afvalbeleid onderuit waar bedrijven volledig op hebben vertrouwd, puur en alleen uit het oogpunt van CO₂-reductie.”

“Met importbelasting haalt het kabinet het vigerende afvalbeleid onderuit.”