Nieuws
Artikel - 27 mei 2019
Stortplaatsen helpen de circulaire economie
Veelheid aan circulaire activiteiten op stortlocaties
De circulaire economie en de stortsector kunnen niet zonder elkaar. Hoe groter de vraag naar schone afvalketens, des te groter de behoefte om reststoffen te storten. Voormalige stortplaatsen transformeren ondertussen in recreatiegebieden en energieparken.
Kringlopen helemaal sluitend maken en alle vrijkomende afvalstromen voor de volle honderd procent hergebruiken, is “een ideaalbeeld dat voorlopig niet gaat lukken”. Dat zegt Bert Krom, algemeen directeur van Afvalzorg. Na zorgvuldig hergebruik en recycling blijven er altijd restmaterialen over die niet hergebruikt of gerecycled kunnen worden, of zelfs niet opnieuw in de keten mógen “om de ketens schoon te houden”, aldus Krom. Schoonhouden betekent dat stoffen die niet in de keten thuishoren verbrand of gestort worden. De hoeveelheid gestorte materialen is niet groot, stelt Krom vast. Tegenwoordig gaat het om drie procent van het totale afval, ofwel twee miljoen ton. “Die hoeveelheid is al jaren min of meer stabiel, afgezien van enkele pieken en dalen als gevolg van beleidswijzigingen. Minder dan twee miljoen ton is volgens mij nauwelijks mogelijk.”
Veel voormalige stortplaatsen krijgen nieuwe bestemmingen, bijvoorbeeld als recreatieterrein zoals de fietsroute over de ‘Col du VAM’ in Drente (foto: Attero)
Uit kringloop halen
De circulaire economie en storten zijn nauw met elkaar verbonden. Sterker nog, ze kunnen niet zonder elkaar. De afvalwetgeving is ook duidelijk over storten: schadelijke stoffen die niet op onschadelijke wijze verwerkt kunnen worden, moeten uit de kringloop worden verwijderd en gestort. Robert Corijn, marketingmanager bij Attero: “Een aantal gevaarlijke stoffen willen we in Nederland niet in het milieu hebben. Denk aan de immense opgave om asbestdaken van boerenschuren te verwijderen. Dat asbest moeten we ergens op een veilige plek onderbrengen. Stortplaatsen zijn daar ideaal voor.” Niet alleen voor asbest is storten de enige oplossing, ook voor zeer verontreinigde grond, niet-recyclebaar en niet-brandbaar afval en zeer zorgwekkende stoffen, stoffen die gevaarlijk zijn voor mens en milieu.
Bert Krom (Afvalzorg):
'Minder dan twee miljoen ton storten is volgens mij nauwelijks mogelijk.'
Hoogwaardige zuivere kwaliteit
Nout van Kempen, directeur material resource management bij SUEZ, dat zelf geen stortplaatsen exploiteert, benadrukt ook de band tussen de circulaire economie en storten. “Om afval circulair te maken is hoogwaardige zuivere kwaliteit nodig. Na sortering en bewerking blijven er deelstromen over die niet voor circulaire verwerking in aanmerking komen. Als deze niet op een duurzamere manier te verwerken zijn, door bijvoorbeeld laagwaardig materiaalhergebruik of energieopwekking, is storten de enige oplossing voor deze deelstromen. Dat heeft niet de voorkeur, maar soms kan het niet anders.”
Verwerken van asbest
Voor sommige materialen die nu nog worden gestort, bestaan binnenkort mogelijk betere verwerkingsmethoden. Asbest is hiervan een voorbeeld. Er worden pogingen ondernomen asbest om te zetten tot een onschadelijk product. In afwachting daarvan kunnen stortplaatsen asbest tijdelijk opslaan. Bert Krom, algemeen directeur van Afvalzorg: “Als deze verwerkingsmethode van asbest gaat lukken, kan ik me voorstellen dat je afvalstoffen waarin asbest is verwerkt gaat bufferen op stortplaatsen. Zo kun je de asbestverwerkers verzekeren van een permanente aanvoer van materiaal.” Krom is overigens sceptisch over deze oplossing voor het verwerken van asbest. “Het is duur en het kost energie en daarnaast blijft storten een heel veilige verwerking van asbest - asbest is inert en levert geen milieubelasting in de vorm van gas of verontreinigd water.”
Bodemas schoonmaken
De innige band tussen de circulaire economie en de stortsector is goed te zien bij de inspanning van de afvalsector om de bodemas van afvalenergiecentrales (AEC’s) te recyclen. Volgens de Green Deal Verduurzaming nuttige toepassing AEC-bodemas moet volgend jaar alle bodemas schoon zijn. Corijn: “Dat recyclen doen we steeds hoogwaardiger. Tot voor kort werd honderd procent van de bodemas als een zogeheten IBC-bouwstof hergebruikt, onder meer als funderingsmateriaal onder snelwegen. Tegenwoordig passen we het materiaal hoogwaardiger toe. We maken het schoon en halen verontreinigingen als zware metalen eruit. Daardoor recyclen we niet alles, maar 85 procent van de stroom. De overige vijftien procent residu brengen we noodgedwongen naar de stort.”
Robert Corijn (Attero):
'We concentreren gevaarlijke stoffen in een zo klein mogelijke stroom, zodat we de rest hoogwaardig kunnen recyclen.'
Wet van behoud van ellende
De wet van behoud van ellende, noemt Corijn het feit dat milieugevaarlijke stoffen niet verdwijnen. Het concentreren van ‘ellende’ doet Attero mede bij de grondreiniging. “We concentreren de gevaarlijke stoffen in een zo klein mogelijke stroom, zodat we de rest hoogwaardig kunnen recyclen. Hoogwaardige recycling gaat dus onherroepelijk gepaard met het storten van reststromen. Hoe meer circulair we werken, hoe groter de residuen zullen worden.”
Tijdelijke opslag
Stortplaatsen hebben in de circulaire economie niet alleen een onmisbare functie als achtervang, ze zijn ook een ventiel. Het zijn goed geoutilleerde locaties - voorzieningen als weegbruggen, een onderafdichting en bufferruimtes zijn aanwezig - voor de tijdelijke opslag van afval, als het aanbod gedurende een bepaalde tijd groter is dan de vraag. Krom: “Bij pieken, bijvoorbeeld als de AEC’s onvoldoende capaciteit hebben, slaan wij het afval tijdelijk op. Nu onze economie aantrekt, komt er in Nederland meer afval vrij waarvoor de AEC’s tijdelijk geen capaciteit hebben. Dan bieden stortplaatsen uitkomst.”
Stortplaatsen ontwikkelen zich tot energieparken door het plaatsen van windmolens en zonnepanelen (foto: Afvalzorg)
Stortplaatsen als recycle-centra
Er is in Nederland geen actieve stortplaats te vinden waar uitsluitend wordt gestort. Ze worden bijvoorbeeld ook gebruikt als recycle-centra. Attero voert op de eigen locaties diverse recyclingactiviteiten uit. Denk aan grondreiniging, baggerspeciebewerking en puinrecycling. “Stortplaatsen zijn daarvoor ideaal. Ze liggen niet in de bewoonde wereld, er is volop ruimte voor opslag en er zijn voorzieningen aanwezig, zoals een onderafdichting die voorkomt dat stoffen uitlogen naar de bodem.”
Nout van Kempen (SUEZ):
'Om afval circulair te maken is hoogwaardige zuivere kwaliteit nodig.'
Opwekken duurzame energie
Tal van stortplaatsen ontwikkelen zich ook tot energieparken. Duurzame energie is één van de twee pijlers onder de circulaire economie. “Stortplaatsen kunnen een steentje bijdragen aan de energietransitie. Op onze stortlocatie in Tilburg komen bijvoorbeeld windmolens te staan”, vertelt Corijn. Op verscheidene stortplaatsen in het land wordt een zonnepark gerealiseerd door het plaatsen van zonnecellen.
Veel voormalige stortplaatsen krijgen nieuwe zinvolle bestemmingen, bijvoorbeeld als golfterrein of recreatiegebied. Fraai voorbeeld is de ‘Col du VAM’, een nieuwe fietsroute op de voormalige Drentse stortplaats, met een gemiddelde stijging van tien procent, een kasseienstrook en een lange afdaling.
Auteur
Han van de Wiel - @copyright
