Artikel - 8 februari 2023

Hout scheiden met Artificial Intelligence

Innovaties binnen de Nederlandse afvalsector – aflevering 5

De afvalsector innoveert voortdurend. Klimaatverandering en de ambitie van een circulaire economie vereisen nieuwe technologische doorbraken. Een breed scala aan technologische vernieuwingen tilt het afvalbeheer naar een hoger plan. Met deze serie zet de Vereniging Afvalbedrijven innovaties op het voetstuk. Edwin Dijs, projectleider van PreZero, over de moderne sorteerinstallatie voor bouw- en sloopafval in Groningen.

Vol trots toont Edwin Dijs de nieuwe sorteerinstallatie van PreZero. Een grote kraan grijpt een hap ongesorteerd bouw- en sloopafval en legt het op de loopband. Vanaf dat moment dendert het afval in hoge vaart door een rollercoaster, bestaande uit een wirwar aan loopbanden en scheidingsapparaten. Onderweg splitst de stroom zich stap voor stap in deelstromen. Een vijftiental apparaten telt Dijs. “Trommelzeven, shredders, magneten, windshifters, eddy current, optische scheiders”, somt hij er enkele op. Buiten vallen zes gesorteerde fracties in ommuurde vakken: zeefzand, puin, metalen en non-ferro’s, een residustroom en twee houtfracties.

‘Het is mooi om iets dat je hebt bedacht, in de praktijk te zien werken.’

Twee houtfracties

De installatie draait volautomatisch. Een stukje steen of metaal dat aan de voorzijde op de band belandt, valt aan het einde vanzelf in het juiste vak. Uniek aan de nieuwe installatie is de geavanceerde houtscheiding in twee fracties. “Onze vorige installatie, die hier twintig jaar draaide, had een drijf-zinkbak: in water blijft hout drijven, de rest zinkt. Hiermee sorteerden we een houtstroom die als laagwaardig B-hout thermisch werd verwerkt met energieopwekking. Bovendien raakte het water vervuild en was de capaciteit beperkt.”

Drie near-infrarood scanners

De nieuwe installatie maakt een dubbelslag: hij sorteert niet alleen thermisch B-hout, maar ook een hogere kwaliteit A/B-hout. Drie near-infrarood scanners zorgen daarvoor. Twee van deze scheiders verrichten de eerste sorteerstap. Ligt een stukje hout op de band, dan blaast de scheider het er met kracht af. “Zelfs forse stukken hout en planken van een meter lang schiet hij met 6,5 bar perslucht met gemak van de band. Samen verwerken de scanners 20 ton afval per uur. Ze halen 20 procent meer hout uit het bouw- en sloopafval dan onze vorige installatie.”

Kunstmatige intelligentie

De derde scanner zet state-of-the-art technologie in op het gebied van kunstmatige intelligentie en machine learning. “Deze optische scheider onderscheidt houtkwaliteiten. Aan de randen van het hout kan hij ‘zien’ of het Medium Density Fibreboard, ofwel MDF, spaanplaat of volhout is. De spaanplaatindustrie, waar we A/B-hout aan leveren, wil vooral volhout en weinig MDF en spaanplaat. Hetzelfde geldt voor onze nieuwe fabriek van PreZero in Coevorden, waar we GreenBlocks produceren. Dat zijn klossen voor de pallet-industrie. De scanner werkt met machine learning en doorloopt nog een leertraject. Met deze technologie zetten we straks de helft van de houtstroom om in hoogwaardige grondstoffen voor nieuwe producten.”

‘Onze optische scheider onderscheidt meerdere houtkwaliteiten.’

Geweldige uitdaging

Half december ging de moderne installatie in bedrijf. Meer dan vier jaar werkte Dijs aan de realisatie: van de eerste specificaties tot het oplossen van kinderziekten. Als techniekliefhebber – “Mijn hele leven ben ik al met techniek bezig, mijn vader had een garagebedrijf” – zag hij de opdracht als een geweldige uitdaging. “Het is mooi om iets dat je hebt bedacht, in de praktijk te zien werken. Ik ben besmet geraakt met het ‘afvalvirus’, de uitdaging om zoveel mogelijk bruikbare materialen van hoge kwaliteit uit afval te halen. Dat het positief uitpakt voor het milieu en klimaat, vind ik een mooie toevoeging van mijn werk. Om me heen zie ik steeds meer stagiairs en jonge mensen die bij ons komen werken om de wereld een stukje beter te maken.”

De geavanceerde scheidingsinstallatie sorteert bouw- en sloopafval in zes fracties. Een stukje steen of metaal dat aan de voorzijde op de band belandt, valt aan het einde vanzelf in het juiste vak. (foto's: William Moore Fotografie)