Artikel - 8 november 2022

Mest als bron van grondstoffen

Innovaties binnen de Nederlandse afvalsector – aflevering 4

De afvalsector innoveert voortdurend. Klimaatverandering en de ambitie van een circulaire economie vereisen nieuwe technologische doorbraken. Een breed scala aan technologische vernieuwingen tilt het afvalbeheer naar een hoger plan. Met deze serie zet de Vereniging Afvalbedrijven innovaties op het voetstuk. Gerben Spit vertelt over de kersverse mestverwaardingsinstallatie van Twence bij het Twentse dorp Zenderen.

Twence levert een bijdrage aan regionale verduurzaming. Onder meer door het Twentse varkensmestoverschot lokaal te ‘benutten’. “Mest is voor ons een bron van grondstoffen”, zegt Gerben Spit, teamleider mestverwaardingsinstallatie van Twence. Als ‘techneut’, met de opleidingen landbouw en technische bedrijfskunde op zak, leverde hij een belangrijke bijdrage aan een nieuwe fabriek om mest optimaal te verwaarden. Vijftien jaar duurde het traject van eerste idee tot de opening in maart 2022. “Ontwerp, bouw, opstart: ik heb alles mogen meemaken. Een unieke kans”, zegt hij gedreven. Komende december draait de fabriek op vollast.

‘We zijn geen traditionele afvalverwerker meer, maar een bedrijf dat samen met partijen de regio verduurzaamt.’

De mestverwaardingsinstallatie verlaagt de ammoniakuitstoot met 250 ton NH₃ per jaar (foto's: William Moore Fotografie)

230 regionale varkenshouders

Twee miljoen kuub varkensmest komt jaarlijks vrij in de directe omgeving. Voor grofweg de helft geldt een wettelijke mestverwerkingsplicht. “Die moet een varkenshouder laten verwerken. De rest gaat naar onder andere de akkerbouw in het noorden van het land.” Circa 230 regionale varkenshouders leveren 250.000 ton mest per jaar aan Twence. Aan Spit de uitdaging om grondstoffen als fosfaatmeststof, ammoniakwater en kaliummeststof terug te winnen. “Fosfaat is wereldwijd schaars, net als kalium.”

Oplossen stikstofprobleem

De stikstofproblematiek houdt momenteel de gemoederen in ons land bezig. Boeren voeren acties, tal van bouwprojecten liggen stil. De nieuwe installatie verlaagt de ammoniakuitstoot met maar liefst 250 ton NH₃ per jaar. Ammoniak is een verbinding van stikstof en waterstof. Spit: “We streven ernaar om de mest dagelijks op te halen. Zo voorkomen we ammoniakemissie bij de boer. Eén van onze producten uit mest is ammoniakwater. Dat gaat niet terug naar de landbouw. We benutten het in een industriële toepassing, namelijk onze afvalenergiecentrale in Hengelo. Daar vervangt het een fossiel product om stikstof uit rookgassen te halen. Zo snijdt het mes aan vele kanten.”

Circa 230 regionale varkenshouders leveren 250.000 ton mest per jaar aan Twence

Vijf duurzame producten uit mest

De installatie bestaat uit zes stappen. Eerst wordt de mest vergist, waarna het digestaat in verschillende fracties wordt gescheiden. Zo maakt een zeefbandpers de dikke fractie compact en gaat de dunne fractie langs membraamfilters en een stripper-indamper. Vijf duurzame producten komen uit de fabriek, onder meer groen gas voor 3.000 huishoudens en schoon water. “Mest bestaat voor 90 procent uit water. We krijgen het water dermate zuiver, dat we het mogen lozen op het oppervlaktewater.”

Fosfaat- en kaliummeststoffen

Een fosfaat- en een kaliummeststof rollen van de band. De fosfaatmeststof exporteert Twence naar het buitenland als organische bodemverbeteraar, naar landen met een fosfaattekort. “Het kaliumconcentraat zetten we als een duurzame kunstmestvervanger af bij de aardappelteelt. De vraag is groot, nu kunstmestfabrieken sluiten vanwege de hoge gasprijs”, legt Spit uit. Nieuw zijn deze technologieën op zichzelf niet. Zo is mestvergisting een bewezen techniek. Toch is de fabriek als geheel uniek. “Hier doen we alle stappen op één plek. Onze stripper-indamper voor de productie van ammoniakwater is wél echt vernieuwend. Die staat nergens in Nederland.”

‘Twence is voor mij een grote snoepwinkel, vol met nieuwe technologieën.’

Snoepwinkel vol technieken

Twence werkt continu aan innovaties. Als techniekliefhebber zit Spit op de juiste plek. Hij beschrijft het bedrijf als “een grote snoepwinkel, vol met nieuwe technologieën. Het bedrijf is altijd in beweging. Elke dag is anders.” Innovatief is bijvoorbeeld de nieuwe CO₂-afvanginstallatie, waarmee het bedrijf CO₂ afvangt uit de rookgasreiniging en in vloeibare vorm levert aan de glastuinbouw. “We zijn geen traditionele afvalverwerker meer, maar een bedrijf dat samen met partijen de regio verduurzaamt. Alle Twentse gemeenten zijn aandeelhouder. Zij hebben duurzaamheidsdoelen waar wij een bijdrage aan leveren. Dat doen we met innovaties.” Voor de nieuwe installaties heeft Twence geregeld vacatures. “Die kunnen we vrij goed opvullen. Steeds meer mensen, zeker jongeren, kiezen bewust voor een duurzaam een innovatief bedrijf.”