Artikel - 5 juli 2023

Een circulaire kantoorinrichting

Serie focus op voorkant van productieketen – aflevering 8

De voorkant van de productieketen is aan zet. Om de circulaire economie van de grond te krijgen moeten daar grote stappen worden gezet. We moeten anders ontwerpen, produceren en consumeren. In een serie artikelen focust de Vereniging Afvalbedrijven op de mogelijkheden die aan het begin van de keten liggen. In deze zesde aflevering 𝘎𝘦𝘳𝘵𝘫𝘢𝘯 𝘥𝘦 𝘒𝘢𝘮, productontwikkelaar van Vepa, over het ontwerp van circulair kantoormeubilair.

Vepa is een kantoor- en projectmeubelfabrikant uit Hoogeveen en Emmen. Stoelen, bureaus, tafels, barkrukken, banken: het bedrijf ontwerpt en produceert ze op basis van circulaire uitgangspunten. De basisgedachte van De Kam: “Als ik een product ontwerp en verkoop, zou ik het na gebruik dan ook terug willen nemen?” Voor zijn eigen producten luidt het antwoord ja. “We nemen de producten ook weer terug. In Emmen hebben we onze productielocatie uitgebreid met tienduizend vierkante meter. In dit Circulair Centrum nemen we bestaand meubilair in, ook van andere merken, dat we schoonmaken, demonteren en opknappen. Kantoormeubilar gaat meer dan twintig jaar mee, terwijl bedrijven ze in zes tot elf jaar afschrijven. We nemen ze graag terug en geven ze opgeknapt een tweede leven, vaak bij dezelfde klant.”

‘Wij ontwerpen, produceren en verkopen bewust in de regio.’

Het produceren van circulair kantoormeubilair vraagt veel kennisontwikkeling en samenwerking

Demontabele meubels

Zo’n tweede leven begint bij het ontwerp. De Kam ontwerpt de meubels zodanig dat ze lang meegaan, demontabel en te repareren zijn. “Onze meubels zijn volledig demontabel. We gebruiken geen lijm, maar schroeven. Voor onze bureaubladen hebben we samen met een externe partij een lijm ontwikkeld die met warmte los te halen is. Van zo’n blad slijt vaak de toplaag, terwijl de kern heel blijft. Met de speciale lijm kunnen we de toplaag vervangen, waardoor de kern langer meegaat.”

Lokaal produceren

Om circulair te produceren houdt De Kam de kringloop zo lokaal mogelijk. “Wij ontwerpen, produceren en verkopen bewust in de regio. Onze materialen halen we uit Nederland, of als dat niet lukt, uit West-Europa. Zo houden we controle over de kwaliteit, het productieproces, de reparaties, het hergebruik en de arbeidsomstandigheden. Korte toelever- en productieketens verminderen ook het transport en daarmee de CO₂-uitstoot. Ik wil dat voor de hele keten, ook van de toeleveranciers, dezelfde normen en waarden gelden. En ik wil alle specificaties van een product kennen. Voor onze toeleveranciers hebben we een lijst met milieubelastende stoffen die we weren, zoals toegevoegde weekmakers en PVC.”

Vepa ontwerpt de meubels zodanig dat ze lang meegaan, demontabel en te repareren zijn

Duurzame materialen

Circulariteit betekent voor De Kam werken met duurzame materialen. Materialen die lang meegaan, hergebruikt kunnen worden, zonder toevoegingen en soms deels bestaan uit gerecyclede content. Zo maakt het bedrijf kantoormeubilair van gerecycled staal, PET-flessen uit Amsterdamse grachten en hennep. “Samen met diverse partijen hebben we drie jaar geleden een nieuwe stoelencollectie ontwikkeld gemaakt van hennep en hars, zonder toevoeging van schadelijke stoffen. Je kunt het product zo vermalen en opnieuw persen. Omdat hennep CO₂ opneemt heeft het product een negatieve CO₂-voetafdruk.”

Tijdloos ontwerpen

De Kam gaat als ontwerper bewust niet mee met modetrends en hypes. Trends volgen elkaar immers snel op en vraagt om de aankoop van nieuwe producten. “Doet een ontwerp ouderwets aan, dan doen mensen er afstand van. Een tijdloos ontwerp zorgt dat producten hun waarde behouden en soms zelfs na verloop van tijd meer waard worden. Sommige van onze stoelen verkopen we al veertig jaar. Ik kies voor een simpele vormgeving, verschoond van tierelantijnen en motiefjes, zodat het meubilair past in elk interieur.”

‘Een tijdloos ontwerp zorgt dat producten hun waarde behouden.’

Ketensamenwerking

Het produceren van circulair kantoormeubilair is pionieren. Het vraagt veel kennisontwikkeling en samenwerking. De speciale lijm, de biologische stoelkuip, meubels van Amsterdams grachtenplastic: De Kam realiseert ze samen met kennisinstellingen en gespecialiseerde bedrijven. Ook met afvalbedrijven werkt hij samen. “Een van onze nieuwste ontwikkelingen is een traject waarbij we van schoon ziekenhuisafval, het zogeheten ‘bluewrap’, nieuwe stoelen maken. Bluewrap wordt in operatiekamers gebruikt voor het steriel houden van medische instrumenten. We zitten met alle ketenpartners om tafel. Zo’n traject vraagt veel energie, testen en vakmanschap, onder meer om de kwaliteit zuiver en constant te houden. Bij gerecyclede content treden altijd variaties op waar je als ontwerper rekening mee moet houden.” Je kunt die variatie ook omarmen, stelt hij vast. “Waarom moeten alle stoelen in een zaal exact dezelfde kleur hebben?”