Artikel - 12 april 2021

AEC-granulaat doorstaat uitvoerig eisenpakket

Al jaren verantwoord in beton toegepast

Betonnen tegels, stenen, trottoirbanden: tegenwoordig bestaat een deel mede uit AEC-granulaat. Grote betonwaren-producenten passen de secundaire grondstof, geproduceerd uit bodemas, al lange tijd toe. De ervaringen zijn positief. Het materiaal voldoet aan strikte milieuhygiënische, betontechnologische en circulaire kwaliteitscriteria, ook in een volgend leven.

Loopt iemand over het trottoir, dan is de kans reëel dat hij op AEC-granulaat, een secundaire grondstof die vrijkomt bij afvalenergiecentrales (AEC’s), staat. Dat stelt Alfons van Woensel, directeur van Struyk Verwo Infra, marktleider in de publieke bestrating in Nederland. “We leveren bestratingsmateriaal, hoofdzakelijk tegels, stenen en stoepbanden. Betonnen bestratingsproducten bestaan uit twee lagen: de toplaag en het onderbeton. In de onderste laag voegen we al jaren succesvol AEC-granulaat toe.” Ook andere betonwarenproducenten, waaronder MBI, gebruiken AEC-granulaat als toeslagmateriaal voor beton.

Alfons van Woensel (Struyk Verwo Infra):

'Als marktleider kunnen we het ons niet veroorloven dat ons bestratingsmateriaal niet aan alle vereisten voldoet.'

AEC-granulaat kan in betonwaren, zoals straatstenen, tegels en banden, zand en grind vervangen. Jaarlijks voegt de betonwarenindustrie circa 250.000 ton AEC-granulaat toe aan beton.

Vervanger van grind

Als hoofdreden noemt Van Woensel: circulariteit. “AEC-granulaat vervangt een primaire grondstof, namelijk grind. Enerzijds past dit binnen onze eigen duurzaamheidsambities, anderzijds vraagt de markt er vaker om. Steeds meer overheden schrijven een percentage secundaire grondstoffen voor als vervanging van het primaire toeslagmateriaal.” De betonproducent mengt nu probleemloos twintig procent AEC-granulaat bij. “Het materiaal heeft dezelfde eigenschappen als grind. Dat het in de onderlaag zit en niet in de toplaag is vooral esthetisch, vanwege het kleurverschil.”

Opwerken tot schone bouwstof

AEC-granulaat bestaat nu tien jaar. Trigger om het recyclingproduct te ontwikkelen was de Green Deal verduurzaming nuttige toepassing AEC-bodemas, in 2012 ondertekend door de sector en de overheid. “Vroeger golden specifieke milieueisen voor AEC-bodemas, waarvan jaarlijks 1,7 miljoen ton vrijkomt bij het verwerken van vooral huishoudelijk restafval. Bodemas werd als IBC-bouwstof toegepast in grote werken, zoals geluidswallen, dijken en wegen. Dat gebeurde onder strikte isolatie-, beheers- en controlemaatregelen”, vertelt Erwin Pieters, directeur van Heros Sluiskil BV. Als één van vele bedrijven ging hij de uitdaging aan: in 2020 het materiaal opwerken tot een schone bouwstof. “Dat is gelukt, de sector heeft de deadline gehaald. Dankzij nieuwe technieken kan bodemas nu veilig, zonder extra maatregelen, worden verwerkt en toegepast.”

AEC-granulaat in betonwaren voldoet aan strikte eisen uit onder meer de beoordelingsrichtlijn BRL 2507 en de CUR-Aanbeveling 116.

KOMO® productcertificaat

Binnen de bulk schone bodemas vormt AEC-granulaat het topsegment. Opwerken betekent: de metalen terugwinnen en de asresten reinigen door ze te zeven en zo nodig te wassen. De innovatie kwam samen met de keten tot stand, stelt Pieters vast. “Zowel afvalenergiecentrales als betonproducenten waren nauw bij de ontwikkeling betrokken. Dat zijn ze nog steeds.” Jaarlijks zet de sector circa 250.000 ton AEC-granulaat af in de betonwarenindustrie. “Als Heros hebben we al meer dan een miljoen ton aan professionele betonproducenten geleverd”, zegt Pieters. De toepassing kan volgens hem bogen op een foutloos rapport, waarbij de kwaliteit stabiel en gewaarborgd is. “De grondstof wordt probleemloos aan beton toegevoegd. Ons granulaat in betonwaren voldoet aan de beoordelingsrichtlijn BRL 2507 en heeft het KOMO® productcertificaat.” Geregeld krijgt hij certificatie-instellingen over de vloer. Intern borgen zes medewerkers de kwaliteit van het proces en de output.

Erwin Pieters (Heros Sluiskil BV):

'Toepassing in beton kan bogen op een foutloos rapport, waarbij de kwaliteit stabiel en gewaarborgd is.'

Waslijst kwaliteitscriteria

Inkopers hoeven volgens Pieters geen bedenkingen te hebben om betonwaren met AEC-granulaat toe te passen. De grondstof voldoet aan een uitvoerige set kwaliteitscriteria: onder meer de Europese norm NEN-EN 12620, de Nederlandse aanvulling NEN 5905 en de extra eisen in CUR-Aanbeveling 116. “De CUR-Aanbeveling 116 wordt opgesteld door overheden, kennisinstituten, brancheverenigingen en betonmortelbedrijven.” Het materiaal is uitgebreid onderzocht en wordt op de voet gevolgd, geeft hij aan. “De betonsector wil geen probleemstoffen in hun producten. Professionele betonproducenten, zoals Struyk Verwo Infra en MBI, hanteren zelf uiterst strenge kwaliteitscriteria. Bovendien worden deze bedrijven op hun beurt weer gecontroleerd door externe certificatie-instellingen zoals KIWA.”

Ron Peters (Betonhuis):

'Uitloogonderzoeken wijzen uit dat de uitloging van zware metalen niet significant afwijkt van beton met primair toeslagmateriaal.'

Veilig volgend leven

Een recente position paper, opgesteld door advies-, onderzoeks- en certificatiebureau SGS INTRON, bevestigt Pieters’ verhaal. Uitloging, sulfaat- en chloridegehalte, sterkte, korreleigenschappen: milieuhygiënisch en betontechnologisch voldoet het product aan de gestelde eisen, zo wijst SGS-onderzoek uit. Niet alleen nu, ook in de verre toekomst, wanneer het beton over veertig tot honderd jaar na het slopen en breken toe is aan hergebruik. “Ook in een tweede leven voldoet AEC-betongranulaat aan de gestelde eisen in de betonregelgeving. Gebroken beton met AEC-granulaat voldoet ruimschoots aan de uitloogeisen voor de kolomproef. Er zijn dus geen milieuhygiënische beperkingen voor toepassing in een tweede leven”, aldus het bureau. In opdracht van Heros voert SGS INTRON een aanvullend onderzoek uit naar een tweede en derde leven.

CROW-werkgroep

Momenteel wordt gewerkt aan een generieke richtlijn voor gebruik van alle grondstoffen in beton, waaronder AEC-granulaat. Een breed samengestelde werkgroep van CROW, een onafhankelijk kennisplatform, neemt de mechanische, milieuhygiënische, arbotechnische en circulaire eigenschappen onder de loep. “De CROW-werkgroep formuleert een uniforme set eisen op basis waarvan (nieuwe) grondstoffen veilig kunnen worden gebruikt in verschillende toepassingen, ook voor een tweede of derde leven”, vertelt Van Woensel, die zelf in de werkgroep zit. De CROW-CUR Aanbeveling, die rond de zomer verschijnt, biedt overheden, aannemers en andere toepassers van beton met toeslagmaterialen het vertrouwen dat het mogelijk is, ook op langere termijn. Van Woensel ziet de eisen, mede vanwege het SGS-onderzoek, met vertrouwen tegemoet. “Komt de werkgroep met nieuwe eisen, dan zullen wij daar uiteraard aan gaan voldoen. Als marktleider kunnen we het ons niet veroorloven dat ons bestratingsmateriaal niet aan alle vereisten voldoet.”