Artikel - 21 mei 2024

25 jaar bestuurder bij Vereniging Afvalbedrijven

Afscheidsinterview Peter Louwman: ‘Houd elkaar vast’

Na 25 jaar neemt Peter Louwman afscheid als bestuurder van de Vereniging Afvalbedrijven en een van haar voorgangers Vereniging van Afvalverwerkers. Met voldoening blikt hij terug op zijn werk binnen de brancheorganisatie. Wat hem vooral opvalt, is de goede verstandhouding binnen de sector. “Als concurrenten zijn we binnen de vereniging lotgenoten. Iedereen is bereid om met elkaar te praten en informatie uit te wisselen. Dat is waardevol.”

Dat Louwman in de afvalbranche thuishoort, was al vroeg duidelijk. Zijn vader werkte in de sector en als scholier van zestien stond hij als vakantiewerker achter de vuilniswagen. Korte tijd ging hij naar eigen zeggen ‘vreemd’ bij Philips, maar in 1990 zette hij definitief voet in de afvalbranche. “Nooit spijt van gehad. Een fascinerende wereld is het, met leuke bedrijven en mensen. Ik heb altijd maatschappelijk bezig willen zijn. Je doet het voor de burger.” Dat laatste is hem thuis met de paplepel ingegeven. Half april, tijdens een symposium ter ere van zijn afscheid, hield zijn vader, Dick Louwman, een toespraak. “Heel bijzonder, mijn vader is nu 90. Hij vertelde dat ik, anders dan hij, de overstap naar de private sector heb gemaakt.”

‘Een fascinerende wereld is het, met leuke bedrijven en mensen.’

Van publiek naar privaat

In zijn carrière schoof Louwman langzaam op van publiek naar privaat. Hij startte bij de inzameling, als hoofd reiniging van de gemeente Amstelveen, en eindigde als directeur bij Indaver, waar hij via O.L.A.Z. en DELTA na 31 jaar afzwaait. In 1995 werd hij al lid van de Vereniging van Afvalverwerkers (VVAV), een voorloper van de Vereniging Afvalbedrijven, waar hij rond de eeuwwisseling aantrad als bestuurslid. De meerwaarde van een branchevereniging heeft hij altijd onderkend. “Juist in de afvalsector is het bundelen van krachten belangrijk. We opereren in een sterk gereguleerde branche. De regelgeving is ons bestaansrecht. Als afvalbedrijven zijn we vaak concurrenten, maar niet richting de overheid. Bij het ministerie moeten we een krachtig en eensgezind geluid laten horen.”

Fusie was gouden zet

De fusie begin 2004 van de afvalverwerkers van de VVAV en de inzamelaars van de Vereniging Nederlandse Afvalondernemingen (VNAO) tot de huidige Vereniging Afvalbedrijven (VA) vindt Louwman nog altijd een gouden zet. “We behartigen nu de gehele afvalketen: van de inzamelaars tot de sorteerders, gft-verwerkers, afvalenergiecentrales, stortplaatsen en recyclingbedrijven. Met elkaar zijn we dé gesprekspartner voor het ministerie. Dat is goed voor het ministerie en goed voor ons. Als gehele branche zijn we nu een ideale partner in de circulaire economie.” Belangrijk vond hij ook de inhoudelijke kennisuitwisseling. “Als Indaver zaten we in diverse werkgroepen en afdelingen, waar we collega’s inhoudelijk konden bevragen en elkaar verder helpen. Ook het verenigingsbureau bood altijd ondersteuning. Voor vragen kon ik altijd bellen.” 

Veranderende afvalwereld

In zijn werkzame leven zag hij de afvalwereld veranderen. “Toen ik begon werd nog bijna al het afval gestort. Chemisch afval werd op de Noordzee verbrand. Later kwamen de draaitrommelovens voor gevaarlijk afval, de afvalenergiecentrales voor brandbaar restafval, de compostering, de vergisting.” Louwman maakte alle hobbels op de weg van nabij mee: van het indirect verdwijnen van afval naar Duitse stortplaatsen tot de onder- en overcapaciteit van afvalenergiecentrales. Het stortdossier had zijn bijzondere aandacht. Binnen de VA was hij lange tijd voorzitter van de Afdeling Storten, waar hij het stortvolume zienderogen zag slinken. “Sommige stortplaatsen verwerkten in de jaren negentig alleen al meer dan een miljoen ton per jaar. Nu wordt in totaal in ons land rond de twee miljoen ton gestort. Vanwege de afname zijn tal van stortplaatsen gesloten.”

Storten overeind houden

Louwman maakt zich zorgen over de toekomst van de stortsector. “Het is van groot belang dat voldoende stortcapaciteit beschikbaar en betaalbaar blijft. Ook in een circulaire economie blijft storten nodig. Je moet een safe sink, een veilige achtervang, houden. Bij recycling zal altijd een reststroom overblijven die je niet kunt verbranden of recyclen. Neem de bodemassen die we tegenwoordig opwerken. Daar komt een slibstroom bij vrij die we wel moeten storten. Ook voor calamiteiten is het van belang om voldoende stortcapaciteit overeind te houden.” Actuele bedreiging voor de stortsector is het voornemen van enkele provincies om de rekenrentes voor de nazorgfondsen te verlagen. “Dat kost de sector en de provincies mogelijk 600 miljoen euro. De vraag is of dit noodzakelijk is en hoe en door wie dit dan zou moeten worden opgebracht.”

Het is van groot belang dat voldoende stortcapaciteit beschikbaar en betaalbaar blijft.

Stofje van de week

Een thema waar hij zich hard voor maakt, is het dossier zeer zorgwekkende stoffen (ZZS). Als vicevoorzitter trok hij de portefeuille ‘Vitale Sector’, waar het ZZS-dossier op tafel ligt. Het ‘stofje van de week’, noemt hij de tendens dat telkens nieuwe ZZS opduiken. “ZZS is een bedreiging voor de hele maatschappij en afvalsector. De overheid moet het ZZS-probleem programmatisch oppakken. Niet elke week een paniekactie na weer een nieuw stofje. Overheden moeten hier met verstand mee omgaan. Veel kennis ontbreekt nog. Welke normen zijn wenselijk en haalbaar? Hoe giftig zijn de stoffen? Van veel soorten PFAS is de toxiciteit bijvoorbeeld nog niet duidelijk.”

‘De overheid moet het ZZS-probleem programmatisch oppakken.’

Dichtdraaien ZZS-kraan

Louwman benadrukt het dichtdraaien van de ZZS-kraan. “Als afvalsector produceren we geen PFAS. Je moet dit probleem bij de bron aanpakken en niet aan het einde van de keten. Oplossen gaat tijd kosten. Al zeventig jaar worden ZZS-stoffen op de markt gebracht. PFAS zit overal in, zelfs in pinguïns op de Zuidpool. We moeten accepteren dat we dit probleem niet eenvoudig in een paar jaar oplossen. Dit betekent zeker geen pas op de plaats.” De dossiers overziend betreurt hij er vooral één, de importheffing. Begin 2020 voerde het kabinet een importheffing in op buitenlands afval om CO₂ te besparen. De VA toonde echter herhaaldelijk aan dat de heffing geen besparing zou opleveren. “Het tegenhouden bij de politiek is ons niet gelukt. Nog altijd zijn we voor afschaffing.”

Achter de geraniums?

Louwman wenst de toekomstige afvalsector veel wijsheid toe. Ziet de sector hem nog terug in een functie? “Zeg nooit nooit. Mocht er iets langskomen, dan ben ik daar misschien wel voor in”, houdt hij de deur op een kier. Als 64-jarige gelooft hij niet in stilzitten, ook niet tijdens zijn pensioen. “Ik ga eerder geraniums kweken, dan erachter zitten. Eerst op reis, dan zien we wel wat het pensioen me gaat brengen.”

‘Ik ga eerder geraniums kweken, dan erachter zitten.’